صفحه اصلی
ماگما چيست؟
ريشه لغوي
Magmaكلمه‌اي است يوناني به معني خير كه براي مذابهاي طبيعي سيليكاته بكار گرفته مي‌شود.
اطلاعات اوليه
ماگما مايعي است سيليكاته با گرانروي زياد همراه با گاز و مواد فرار گدازه يا لاوا ماگمايي است كه مواد فرار خود را از دست داده باشد. ماگماها ممكن است كاملا مايع و يا نيمه متبلور باشند. گدازهها معمولا نيمه متبلورند. زيرا محتوي بلور ، كانيهايي هستند كه نقطه ذوب و يا انجماد بالاتر دارند. اين بلورها يا مستقيما از ماگما متبلور شده‌اند و يا كانيهاي ديرگداز سنگ ما در ماگما هستند كه از سنگ مادر جدا شده و به داخل ماگما افتاده‌اند.
انواع ماگما
"ياگار" ماگماها را از لحاظ محتوي گاز به سه دسته به قرار زير تقسيم مي‌كند:
هيپوماگما:
ماگمايي است محتوي گاز فراوان و تحت فشار كه به علت فشار زياد ليتوستاتيك گازها در ماگما بصورت محلول باقي مانده‌اند.
پيرو ماگما:
ماگمايي است پرگاز و كف مانند كه گازهاي آن آزاد شده اما از ماگما خارج نشده است.
اپي ماگما:
ماگمايي است فقير از گاز شبيه به گدازهها.
گرانروي ماگماها
گرانروي ماگما بسته به تركيب شيميايي ، درجه حرارت و مقدار درصد گاز محلول تغيير مي‌كند. گرانروي ماگماهاي بازالتي حداقل 100 پواز و گرانروي ماگماهاي گرانيتي بين 3 10 تا 6 10 پواز مي‌باشد. گازهاي محلول در ماگما سبب پايين آمدن وزن مخصوص كلي ماگما و نيز تقليل گرانروي مي‌شوند. گرانروي يك ماگما با پيشرفت تبلور در آن ماگما نسبت مستقيم دارد. زيرا افزايش فازهاي جامد و بالا رفتن درصد سيليس در مايع باقي مانده موجب افزايش گرانروي مي‌شود.
حرارت ماگماها
حرارت ماگماها بين 1500 تا 500 درجه سانتيگراد است. ماگماها وقتي مي‌توانند به سطح زمين برسند كه حرارتي بين 950 ( ريوليتها ) تا 1200 درجه سانتيگراد ( بازالتها ) داشته باشند زيرا در كمتر از اين حدود حرارتي ، ماگماها منجمد شده و در همان عمقي كه هستند متوقف مي‌شوند.
تركيب شيميايي ماگماها
مطالعات زيادي براي تشخيص تركيب شيميايي ماگماها از لحاظ كاني شناسي ، درصد اكسيدها و مواد فرار صورت گرفته و نتيجه اين شده كه ماگماها اصولا از اكسيدهاي مختلف تشكيل شده‌اند اما بسته به نوع ماگما درصد هر اكسيد متفاوت است. اكسيدها عمده سازنده ماگماها عبارتند از:
Si O2, Al2O3, Fe O , Fe2O3, Ca O , Mg O, Na2O , K2O , Ti O2, Mn O , P2O5, H2O , C O2
علاوه بر اكسيدها فوق ، تركيبات زير نيز در ماگماها ديده شده‌اند:
Fe Cl3, Alcl3, BO3, HF , H CL , C O , S O2, S H2, H2, NH3, CH4
منبع: پايگاه داده هاي زمين شناسي ايران
Magmaكلمه‌اي است يوناني به معني خير كه براي مذابهاي طبيعي سيليكاته بكار گرفته مي‌شود.
اطلاعات اوليه
ماگما مايعي است سيليكاته با گرانروي زياد همراه با گاز و مواد فرار گدازه يا لاوا ماگمايي است كه مواد فرار خود را از دست داده باشد. ماگماها ممكن است كاملا مايع و يا نيمه متبلور باشند. گدازهها معمولا نيمه متبلورند. زيرا محتوي بلور ، كانيهايي هستند كه نقطه ذوب و يا انجماد بالاتر دارند. اين بلورها يا مستقيما از ماگما متبلور شده‌اند و يا كانيهاي ديرگداز سنگ ما در ماگما هستند كه از سنگ مادر جدا شده و به داخل ماگما افتاده‌اند.
انواع ماگما
"ياگار" ماگماها را از لحاظ محتوي گاز به سه دسته به قرار زير تقسيم مي‌كند:
هيپوماگما:
ماگمايي است محتوي گاز فراوان و تحت فشار كه به علت فشار زياد ليتوستاتيك گازها در ماگما بصورت محلول باقي مانده‌اند.
پيرو ماگما:
ماگمايي است پرگاز و كف مانند كه گازهاي آن آزاد شده اما از ماگما خارج نشده است.
اپي ماگما:
ماگمايي است فقير از گاز شبيه به گدازهها.
گرانروي ماگماها
گرانروي ماگما بسته به تركيب شيميايي ، درجه حرارت و مقدار درصد گاز محلول تغيير مي‌كند. گرانروي ماگماهاي بازالتي حداقل 100 پواز و گرانروي ماگماهاي گرانيتي بين 3 10 تا 6 10 پواز مي‌باشد. گازهاي محلول در ماگما سبب پايين آمدن وزن مخصوص كلي ماگما و نيز تقليل گرانروي مي‌شوند. گرانروي يك ماگما با پيشرفت تبلور در آن ماگما نسبت مستقيم دارد. زيرا افزايش فازهاي جامد و بالا رفتن درصد سيليس در مايع باقي مانده موجب افزايش گرانروي مي‌شود.
حرارت ماگماها
حرارت ماگماها بين 1500 تا 500 درجه سانتيگراد است. ماگماها وقتي مي‌توانند به سطح زمين برسند كه حرارتي بين 950 ( ريوليتها ) تا 1200 درجه سانتيگراد ( بازالتها ) داشته باشند زيرا در كمتر از اين حدود حرارتي ، ماگماها منجمد شده و در همان عمقي كه هستند متوقف مي‌شوند.
تركيب شيميايي ماگماها
مطالعات زيادي براي تشخيص تركيب شيميايي ماگماها از لحاظ كاني شناسي ، درصد اكسيدها و مواد فرار صورت گرفته و نتيجه اين شده كه ماگماها اصولا از اكسيدهاي مختلف تشكيل شده‌اند اما بسته به نوع ماگما درصد هر اكسيد متفاوت است. اكسيدها عمده سازنده ماگماها عبارتند از:
Si O2, Al2O3, Fe O , Fe2O3, Ca O , Mg O, Na2O , K2O , Ti O2, Mn O , P2O5, H2O , C O2
علاوه بر اكسيدها فوق ، تركيبات زير نيز در ماگماها ديده شده‌اند:
Fe Cl3, Alcl3, BO3, HF , H CL , C O , S O2, S H2, H2, NH3, CH4
منبع: پايگاه داده هاي زمين شناسي ايران